Je kent vast gelovige vakmensen in je omgeving. Een schilder, een boekhouder, een verpleegkundige. Waarschijnlijk bevlogen en betrokken mensen. Maar bestaat er iets als een christelijke schilder? En zo ja, doet die zijn werk anders als een niet-christelijke collega? Of een verpleegkundige, levert die christelijke zorg? Bestaat dat eigenlijk wel?
Deze vraag stelde ik me toen ik rond 2012 de arbeidsmarkt op kwam als psycholoog. Ik begon mijn loopbaan bij PsyQ, een landelijke GGZ-aanbieder, in Zoetermeer. Thuis was ik christen, bij PsyQ was ik psycholoog. Soort loodgieter van het brein, dacht ik toen. Het brein is kapot – denkt rare dingen – en de psycholoog helpt bij de reparatie ervan. Cognitieve Gedragstherapie is gewoon een techniek. Het is om het even of een christen of een niet-christen die nu toepast.
Later mocht ik werken bij Stichting de Vluchtheuvel. Een door en door christelijke organisatie. Dat was wennen. Was het hier niet al te christelijk? Hoe professioneel is het eigenlijk om een Bijbeltekst op je whiteboard te schrijven? Is het zo dat een mens slechts ‘de gezonde Bijbelse leer’ nodig heeft? Zijn psychologen geen surrogaatoplossing voor het eigenlijke – diep geestelijke – probleem van een cliënt?
Om mijn eigen positie te kunnen bepalen, volgde ik mijn eerste bijscholingscursus bij het Kenniscentrum Christelijk Geloof & GGZ. Ik leerde dat er verschillende visies zijn op het samengaan van psychologie en het christelijk geloof. Eén visie is die van de ‘neutral parties’: de psychologie en theologie zijn twee losse sporen die elkaar niet raken. Mijn PsyQ-positie dus. Een andere benadering is die het min of meer samenvallen van theologie en psychologie. Een cliënt heeft dan primair een geestelijk probleem, wat zich (onder andere) uit in een psychisch klachtenbeeld. De hulpverlener heeft als belangrijkste (maar niet als enige) taak zijn cliënt op Christus te wijzen. Tussen deze twee uitersten zijn er nog verschillende tussenposities, die theologie en psychologie meer of minder met elkaar verweven.
Dat werd spannend voor me. Als christen geloof ik inderdaad dat we als mens primair een diep geestelijk probleem hebben. Een kwestie van eeuwig leven of dood. Welke plek moest ik dat geven als psycholoog? Ben ik een christelijke psycholoog – en zo ja, hoe dan?
Op mijn website stel ik me voor als ‘christen, psycholoog en cycluscoach’. Dat is de positie waarop ik ben uitgekomen, na deze worsteling doorgegaan te zijn. Mijn identiteit wordt primair bepaald door mijn christenzijn. Ik geloof in een Drie-Enige God en neem Zijn goede geboden als uitgangspunt. Mijn gelovige mens- en wereldbeeld doortrekt mijn consulten zoals water zand doortrekt.
Als christen ben ik psycholoog. Vakvrouw. Of zo je wil, inderdaad een beetje een loodgieter van het brein. Ik houd me graag aan wat de beroepscode, behandelrichtlijnen en protocollen me voorschrijven. Dus vooral aan de inhoud van de behandelconsulten zul je mijn christenzijn merken, niet aan de vorm.
Wat merk je dan aan de inhoud? Ik noem een paar voorbeelden. Als je met mij wilt werken aan je zelfbeeld, zoeken we een Bijbelse invulling daarvan. Als je wil werken aan het versterken van je identiteit (bijv. grenzen stellen), dan zul je merken dat het mij niet gaat om ultieme ‘zelfautoriteit’: dat jijzelf bepaalt wat goed is voor je. Ik werk vanuit een meer gelaagd begrip van autonomie: binnen de kaders die God ons heeft gegeven, hebben wij de ruimte en verantwoordelijkheid om keuzes te maken. Als je angsten wil overwinnen en je mag gedragsexperimenten gaan doen, kan het zo zijn dat we als helpende gedachte uitkomen bij een bemoedigende zin uit de Bijbel. Als je aan de slag mag met EMDR, ben je vrij om een positieve steungedachte te formuleren die niet iets over jezelf zegt, maar over wie God (voor je) is.
Misschien zou je me toch een christelijke psycholoog kunnen noemen. Alleen blijf ik het zelf een beetje vreemd vinden; we hebben het toch ook niet over een christelijke schilder? Laten we het er op houden dat ik als mijn werk als psycholoog doe vanuit christelijke uitgangspunten en waarden. Zo gezegd doe ik mijn werk met hart en ziel.
Spreekt dit je aan? Zoek je hulp en zou je met mij aan de slag willen? Weet je welkom in de Hoeksche Waard of online. Je mag altijd contact opnemen via de website of 06-13101103.
